آثار عتیقه بامیان در هزارستان

صفحات و سطور تاریخ بیانگر حال و احوال گذشتگان از چگونگی تمدن، فرهنگ و شیوه زندگی اجتماعی و باورداشتهای اعتقادی آنها است.
همچنین آثاریکه در قلب صخره‌ها حک گردیده و یا در زیر آوارها مدفون شده است نیز دربر دارنده حکایات و تبلور از هنر و تمدن می‌باشد که در گذشته‌های دور یا نزدیک اسلاف ما بر اساس آن دنیای خویش را شکل داده و زیسته‌اند.
به عبارت دیگر نشانی است از نحوه اعتقادات و باور داشتها و پیشرفت تمدن، هنر و فرهنگ که در آن مقطعی از تاریخ، حیات اجتماعی بر مبنای آن بنا نهاده شده و شکل گرفته است.
مطالعه آثار بدست آمده، مبنی بر حکایات از گذشته‌هاست که ما از آن می‌توانیم به شیوه زیست اجتماعی پیشینیان خود دست یافته و برداشتهایی را از آن برای به پیش راندن ارابه زندگی اجتماعی خویش اتخاذ نماییم که گفته‌اند: گذشته‌ها چراغ راه آینده است.
کتاب «آثار عتیقه بامیان در هزار دستان» حاصل زحمات گرانبهای محققین فرانسوی می‌باشد که در سال 1315 ه.ق از طریق انجمن ادبی کابل به چاپ رسید.
این کتاب در مجموع حاوی مطالب علمی و تحقیقی می‌باشد که اصولا بر سه بخش تقسیم شده است. در بخش اول، مقدمه مترجم بنام «اجمال تاریخی» است که در خور توجه می باشد، سپس ملاحظات تاریخی و تصویر شناسی و ذکر آثار باستانی بامیان از زبان سایر دانشمندان و محققین اروپا را شامل می‌شود.
در بخش دوم، سموچهایی که در بامیان وجود دارد، تعریفات بعضی معابد بامیان زینت، تذهین و منقوشات دیواری در معابد مذکور مطالعه می‌شود. در آخر این بخش یادداشتهای ضمیمه شده راجع به هیکل بودای خوابیده و مطالبی راجع به اژدهای بامیان می‌باشد.
در بخش سومف اولا تصاویر (قرن 6 و 7 میلادی) مربوط به منطقه‌ای که موسوم به «دختر پادشاه» می‌باشد، است. منطقه مذکور یکی از مراکر باستانی سرزمین هزاره‌هاست. ثانیا مضامین مختلف راجع به بامیان خصوصا مختصر یادداشتهایی از سیاحان اروپا و چین می‌باشد که در خور توجه است.